ارزیابی ژئواستاتیستیکی غلظت نیترات در خاک و آب های زیرزمینی منطقه ی گیلان مرکزی

کیفیت خاک و آب زیر زمینی ممکن است توسط نوع کاربری و استفاده از زمین مانند فعالیت های کشاورزی (استفاده ی بیش از حد از کود های شیمیایی نیتروژن دار) تحت تأثیر قرار گیرد و شست و شوی مقادیر مازاد این کود ها موجب بروز نگرانی در رابطه با افزایش سطوح نیترات (no3) در این دو منبع مهم شده است. به منظور سنجش کیفیت و پهنه بندی این دو منبع از نظر آلودگی نیتراتی و بررسی تغییرات مکانی آن، برای سفره آب های زیر زمینی واقع در مناطق تحت کشت منطقه ی گیلان مرکزی، در دو ماه مرداد و بهمن سال 1389 در ?? نقطه و برای منابع خاکی، در مهر ماه همان سال از مناطق کشاورزی منطقه در ?? نقطه با ? تکرار نمونه برداری به عمل آمد. نمونه برداری و تجزیه ی شیمیایی نمونه ها مطابق با دستورالعمل های استاندارد انجام شد. نمونه برداری خاک بر اساس شبکه بندی و تجزیه ی شیمیایی این نمونه ها نیز طبق دستور العمل های استاندارد صورت گرفت. سپس به کمک داده های به دست آمده همبستگی میان نقاط نمونه برداری توسط نرم افزار gs+بررسی و پهنه بندی آلودگی توسط روش kriging انجام شد. تحلیل های آماری نیز با استفاده از نرم افزارspss16 صورت گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که همبستگی مکانی میان نقاط نمونه برداری شده برای آب و خاک وجود دارد. حداکثر غلظت نیترات اندازه گیری شده موجود در نمونه های خاکppm ?? است که بر اساس حد بحرانی نیترات خاکppm) ??-??( غلظت نیترات در اغلب نمونه ها نگران کننده به نظر می رسد. در نمونه های آب نیز، غلظت نیترات برای ماه های مرداد و بهمن به ترتیب ‎?? و ?? میلی گرم در لیتر به دست آمد که بر اساس استاندارد غلظت نیترات در آب های طبیعی (ppm1) و حد استاندارد پیشنهادی توسط سازمان جهانی بهداشت ppm)5?(، مشاهده می شود که گرچه غلظت نیترات در نمونه ها بحرانی نیست، اما آغشتگی به نیترات در این منابع مشاهده شده است. همچنین نتایج به دست آمده موید انتقال مقادیر بیش-تری از فرم های مختلف نیتروژن به صورت نیترات طی فصول پر باران به سمت سفره آب های زیرزمینی است، به طوری که در ??% از نمونه ها از تابستان تا زمستان، غلظت نیترات به طرز چشم گیری افزایش یافته است. پهنه بندی آلودگی نیز نشان داد که بیش ترین غلظت نیترات در نمونه های خاک و آب به شرق و شمال شرق منطقه مورد مطالعه، جایی که از فاضلاب های کشاورزی و رود خانه ها به مقدار فراوان جهت آبیاری مزارع استفاده می شود، مربوط می باشد.